Bögü ;et yiyen örümcek

Galeodes graecus -(Halk arasında Böğü olarak bilinir)
Kırıkkale Üniversitesinden Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdullah Bayram:
Tüm örnekler üzerinde yapılan incelemede Anadolu’da Böğü olarak bilinen Galeodes graecus türü olarak teşhis edilmiştir. Eklembacaklılar şubesinden olan böğüler, örümceğimsiler sınıfından Ordo: Solifugae takımındandır.Böğüler; akrep, örümcek, otbiçen ve kenelerden ayrı bir takımdır. Böcek değildirler, örümcek de değildirler. Asya, Ortadoğu, Afrika ve Avrupa’da (eski Dünya’da) bozkır ve çöllerde yaşarlar. Dünya’da 1000 kadar, Türkiye’de ise 30 dolayında türü bilinir. Bu tür (Galeodes graecus) palearktik olup, Balkanlar, Anadolu, Kafkasya, Mezopotomya ve Mısır’da yayılış gösterir. Erginlerde boy uzunluğu (bacaklar hariç) 27-45 mm. Kadardır. Gece avlanıp, gündüzü toprak yarıkları, taş kereste ve odun diplerinde geçirirler. Köy ve kasabalarda meskenlerin etrafında daha sık görülür. Anadolu’nun hemen hemen tüm bölgelerinde görülebilir. Her türlü böcek ve örümceği yer. Ayrıca kurbağa, kertenkele, küçük yılan, fare, sıçan, kör fare, köstebek, sincap, kedi ve tavşan gibi küçük memeliler üzerinden beslenir.Güneydoğu Asya böğülerinde zehir bezleri olduğu halde Türkiye ve Ortadoğu böğülerinde henüz zehir bezine rastlanmamıştır. Ancak çok büyük ve güçlü çenelere sahiptirler. Savunma ve beslenme organları olan çeneler iri dişler ve kuvvetli kaslar ile desteklenmiştir. Akreplerden daha hızlı koşarlar, sıçrayabilirler. Kıstırıldıkları zaman saldırı pozisyonunu alırlar. Omurgalı leşleri üzerinden de beslendikleri için hemen hemen her zaman çeneleri üzerinde enfeksiyon yapabilen bakteri ve virüsler bulunur. Özellikle çocuk ve yaşlılarda enfeksiyon riski oluşturabilir.Evlere böcekleri yakalamak için açık olan kapı ve pencerelerden veya pevraz açıklıklarından girerler. Doğal besin zincirinde en önemli predator (avcı) grubunu kanatlı hayvanlar oluşturur. Dolayısıyla insane için tehlike oluşturan örümcek, akrep, böğü, kırkayak ve çıyanların kontrolünde kümes hayvanlarının rolü büyüktür. Kümes hayvanları her gün bir dönümlük arazide bu hayvanlar ve birçok böcekler üzerinden beslenerek meskenlerimizi daha yaşanır hale getirirler.Son bir ay içinde Anadolu’nun birçok yerinde böğü populasyonunda artış görüldü. Bu artış kümes hayvanlarının itlafı nedeni ile olabilir. Ancak bir hanenin etrafında bir veya iki adet böğü veya akrep görüldü ise populasyon arttı, populasyonda patlama var denilemez. Ancak, örneğin bir tarla, bahçe veya köyün her 5 metrekaresinde eğer böğü görülebiliyorsa endişe etme haklı olabilir. Dolayısı ile orada- burada ve tek tük görünen örnekler populasyondaki artışı ifade etmez. Şu da var ki, sıcaklar yavruların büyümesini, gömlek değiştirmesini, ergineşmesini kısmen hızlandırır. Ayrıca, besin aramada, hareketlilikte artış gözlenirken, kızgınlık, saldırganlık gibi davranışlar sözkonusu olabilir.
Evlerimize bu hayvanların girmesini önlemek için gece kapı ve pencereler açık tutulmamalı, sineklik kullanılabilir, böceklerin eve girmesi engellenmeli böcek ve örümceklere karşı gerektiğinde halk sağlığı ilaçları (permetrin, deltametrin, carbaril gibi) kullanılmalı, mesken etrafında ise eğer böğü populasyonu olmuş ise Dünya Sağlık Teşkilatı onaylı tarım ilaçları kullanılmalıdır.